Türkiye
bağımsız ve tarafsız yargı erkine sahip bir ülkedir. Bu yüzden, yabancı ülke
mahkemelerinin kararlarını doğrudan uygulamak yükümlülüğünde değildir. Davaya
konu mahkeme kararının Türk Mevzuat hükümlerine uygun olup olmadığını, Kamu
düzenine aykırılık teşkil edip etmediğini inceleyip buna göre kararın
geçerliliği veya icra edilebilirliği konusunda tanıma ya da tenfiz kararı
verecektir. Tanıma davası, yabancı bir ülkede verilen mahkeme kararının kesin
hüküm veya kesin delil olarak kabul edilmesini sağlamaya yönelik açılan dava
türüdür. Örnek vermek gerekirse, Fransa Mahkemelerince sadece boşanma kararı
verilmiş ise boşanmanın yanında velayet, nafaka, tazminat gibi bir icrai
nitelikli hüküm bulunmuyor ise tanıma davası açmak gerekli ve yeterlidir.
Tenfiz
davası ise, yabancı mahkemelerce kişilerin özel hukuk ilişkilerine ilişkin dava
sonucunda verilen, icra nitelikli hükümler ihtiva eden kararlarının Türkiye’de
de geçerli olmasını, Türkiye’de hüküm ve sonuçlarını doğurmasını sağlayan dava
türüdür. Örnek vermek gerekir ise, Türkiye’de evlenen ya da yabancı bir ülkede
evlenip de bu hususu Nüfus Müdürlüğüne bildiren taraflar evli statüsüne girmiş
olurlar. Birbirlerine karşı aile hukukundan kaynaklanan, birlikte yaşama,
zorluklara birlikte göğüs germe, sadakat yükümlülüğü, kadınların kocasının
soyadını kullanma yükümlülüğü, müşterek çocukların velayetine ilişkin vs. gibi
yükümlülükleri olduğu gibi birbirlerinin mirasçısı da olurlar. Bu kişilerin
örneğin Fransa’da boşanmaları halinde ise boşanma kararı sadece Fransa’da
geçerli olur. Türkiye kayıtlarına göre bu kişiler evli kalmaya devam ederler.
Yurtdışında alınan boşanma kararının Türkiye’de geçerli olması için, bu boşanma
kararının Türkiye’de nüfusa işletilmesi gerekir.
Tanıma Davası: Yabancı
bir ülkede verilen mahkeme kararının kesin hüküm veya kesin delil olarak kabul
edilmesini sağlamaya yönelik açılan dava türüdür. Tanıma davası icrası
gerekmeyen hükümleri ihtiva eden mahkeme kararları için gereklidir.
Tenfiz Davası: Yabancı
mahkemelerce kişilerin özel hukuk ilişkilerine ilişkin dava sonucunda verilen,
icrai nitelikli hükümler ihtiva eden kararlarının Türkiye'de de geçerli
olmasını, hüküm ve sonuçlarını doğurmasını sağlayan dava türüdür. Tenfiz
davasında, tanıma davasından farklı olarak kararda icrai nitelikli hüküm
bulunmaktadır. Bu icrai nitelikli hükmün Türkiye'de de geçerli olmasını
sağlamak için tenfiz davası açılmalıdır.
Tanıma ve Tenfiz Davası İçin Gerekli Olan
Belgeler Hangileridir?
Yabancı mahkemece verilen kararın aslı
Yabancı mahkeme kararının kesinleşmiş olduğunu gösterir şerh veya belge
Apostille Şerhi (Apostil, bir belgenin gerçekliğinin tasdik edilerek başka bir
ülkede yasal olarak kullanılmasını sağlayan bir belge onay sistemidir.)
Yabancı mahkemenin vermiş olduğu kararın Türkçeye yeminli tercüman
tarafından tercüme edilmesi ve bu tercümenin Noter veya Konsolosluktan
onaylatılması
Pasaport ve nüfus cüzdanı fotokopisi
Vesikalık fotoğraflı vekaletname (Vekaletname içerisinde "yurt
dışında verilmiş boşanma kararına ilişkin tanıma ve tenfiz davası açmaya yetki"
ibaresinin bulunması gerekmektedir.)
Tanıma ve Tenfiz Davası Yargılama Usulü
Tenfiz/tanıma talebinde bulunmaya hukuki yararı, menfaati olan herkes
tarafından açılabilir. Tanıma ve tenfiz davaları basit yargılama usulüne göre
görülecektir (MÖHUK m. 55/1). Yabancı mahkeme kararının tanınması talebi, Türk
mahkemelerinde derdest olan bir davada da ileri sürülebilir ve bu ihtimalde
asıl yargılamanın tabi olduğu usule göre tanıma işlemi yapılacaktır (MÖHUK m.
58). Ancak burada önemle belirtilmesi gereken husus her ne kadar tanıma talebi
Türk mahkemelerinde derdest olan bir dava içinde istenebilse bile, tenfiz
talebi mutlaka açılacak ayrı bir dava ile yapılmalıdır.